ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΣΥΣΤΗΜΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ «ΝΟΗΜΑ»
- Απαντώντας σ’ ενα μύθο...
Η «είδηση» του διαβήτη αποτελεί σημείο καμπής στη ζωή μιας οικογένειας. «Μετά από αυτό άλλαξαν όλα» αναφέρει η συντριπτική πλειοψηφία των γονιών. Συχνά, οι γονείς αναρωτιούνται για τη δική τους ευθύνη σχετικά με το διαβήτη του παιδιού τους. Ερωτήματα που συνοδεύονται από συναισθήματα ενοχής και που συχνά δεν επικοινωνούνται ούτε καν με τους ειδικούς, επηρεάζουν αποφασιστικά τη ψυχική κατάσταση τους. Οι γονείς προσπαθούν να βρουν απαντήσεις σε ερωτήματα που μοιάζουν αναπόφευκτα : τι έφταιξε; γιατί το παιδί μου εμφάνισε διαβήτη; έκανα κάτι στραβά; Κάποιες φορές αναρωτιούνται μήπως ψυχολογικές πιέσεις στο παιδί προκάλεσαν τον διαβήτη. Η σημασία του ψυχολογικού παράγοντα στην ανάπτυξη του παιδιού είναι αδιαμφισβήτητη. Ωστόσο, ενώ υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι το ψυχολογικό στρες σχετίζεται με την επιδείνωση του γλυκαιμικού ελέγχου και τη ρύθμιση του διαβήτη, δεν υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι το ψυχολογικό στρες μπορεί να προκαλέσει διαβήτη. Επομένως, αυτό που έχει πραγματικά σημασία είναι η υποστήριξη του παιδιού, εφήβου/ης και του νεαρού ενήλικα ώστε να διαχειριστεί τον διαβήτη καθώς και τη ζωή του με αυτόν.
- Ψυχολογικές επιπτώσεις του διαβήτη...
Όταν εμφανίζεται ο διαβήτης ο φόβος για τις συνέπειες και την πορεία του παιδιού, οι νέες και καθημερινές υποχρεώσεις, ο χρόνος που απαιτείται για την εκπαίδευση των γονιών και η αγωνία για το λάθος, μπαίνουν στο επίκεντρο της ζωής της οικογένειας. Συχνά, αποτελούν το βασικό και μοναδικό πόλο γύρω από τον οποίο κινούνται όλα τα μέλη της οικογένειας για μεγάλο χρονικό διάστημα. Η συνεχής προσπάθεια για τη ρύθμιση του διαβήτη, η οποία δεν έχει πάντα τα προσδοκώμενα αποτελέσματα, δημιουργεί έντονο stress και πυροδοτεί συναισθήματα ματαίωσης, απογοήτευσης, κούρασης ή ακόμα και θυμού, ενοχής και φόβου. Οι καθημερινές δυσκολίες που προκύπτουν από το διαβήτη και οι ψυχολογικές μεταπτώσεις, συχνά διαταράσσουν την ομαλή διαχείρισή του.
Ο διαβήτης, όπως και κάθε διαφορετικότητα, συνεχίζει να αποτελεί ταμπού. Πολλές φορές, η ύπαρξη του διαβήτη κρατιέται κρυφή ακόμη και από πολύ κοντινά άτομα, ενώ άλλες φορές η αποκάλυψή της συνδέεται με συναισθήματα φόβου και απόρριψης. Βασικό χαρακτηριστικό σε αυτήν την πορεία είναι η απόσυρση της οικογένειας από σημαντικές πτυχές της κοινωνικής ζωής και η απομόνωση.
Ο διαβήτης δεν αποτελεί μόνο ιατρικό αλλά και κοινωνικό φαινόμενο και ως χρόνια πάθηση απαιτεί προσαρμογές και αναπροσαρμογές στον τρόπο ζωής των ατόμων και των οικογενειών τους. Κατά συνέπεια το θέμα της αντιμετώπισης δεν είναι κάτι απλό, χρειάζεται χρόνο και υποστήριξη. Το παιδί και ο/η έφηβος/η με διαβήτη, χρειάζεται να υποστηριχθούν ώστε να αποδεχτούν και να διαχειριστούν θέματα του διαβήτη, να διερευνήσουν τον τρόπο με τον οποίο οι σχέσεις τους επηρεάζονται από τον διαβήτη με τον κίνδυνο να γίνουν δυσλειτουργικές.
Η βασική συνιστώσα όλων των παραπάνω είναι η μοναχική πορεία ενός γονιού με παιδί με νεανικό διαβήτη. Άνθρωποι που ξεχνούν τις ανάγκες τους, δεν υποστηρίζονται, προσπαθούν να κρύψουν όσα αισθάνονται. Στο αντίποδα αυτής της πορείας, η οικοδόμηση του «μαζί», μιας άλλης αντίληψης για τις σχέσεις αλλά και την πορεία του ζευγαριού και της οικογένειας στην οποία έχει διαγνωστεί παιδί –έφηβος/η με διαβήτη, είναι εφικτή.
- Δημιουργώντας ένα υποστηρικτικό πλαίσιο...
Είναι σημαντικό οι γονείς να υποστηριχτούν στην προσπάθεια τους όχι μόνο για να ρυθμίσουν το διαβήτη αλλά και για να βρουν νέους, θετικούς τρόπους για να αντιμετωπίσουν τόσο τον διαβήτη όσο και τη ζωή τους γενικότερα. Μέσα από τον σύλλογο της ΠΕΑΝΔ και το υποστηρικτικό της πλαίσιο, μπορούν να γνωρίσουν ένα χώρο αλληλεπίδρασης και επικοινωνίας ατόμων που αντιμετωπίζουν κοινές δυσκολίες. Ειδικότερα, με τη συμμετοχή τους στα βιωματικά σεμινάρια, μπορούν να ενισχύσουν τον γονεϊκό τους ρόλο, να μοιραστούν δυσκολίες και προβληματισμούς με άλλους γονείς και να αξιοποιήσουν τις εμπειρίες τους. Οι ομάδες αποτελούν παράλληλα μία έμμεση παροχή βοήθειας προς το παιδί ώστε να αποδεχτεί και να διαχειριστεί το διαβήτη, αφού είναι γεγονός πως η συμπεριφορά και η στάση του παιδιού απέναντι στο διαβήτη είναι σε μεγάλο βαθμό αντανάκλαση της συμπεριφοράς των γονιών του.
Η ζωή με ένα παιδί που έχει διαγνωστεί με διαβήτη δε συνεπάγεται μια ζωή αποκλεισμένη, μοναχική, «συντροφιά» με βαριά συναισθήματα. Η ουσιαστική συμπόρευση του ζευγαριού, η ενίσχυση των φιλικών σχέσεων, η συμμετοχή σε κοινότητες-ομάδες ή συλλόγους και η αίσθηση του «ανήκειν», αποτελούν προϋπόθεση αλλά και αναγκαιότητα για μια ζωή χωρίς αποκλεισμούς και ελλείμματα, μια ζωή δημιουργική μέσα σε ένα πλαίσιο αλληλοϋποστήριξης και αλληλοκατανόησης.
Η ζωή με διαβήτη δεν είναι μια χαμένη ζωή. Η αποδοχή του διαβήτη και η ρύθμισή του δίνει τη δυνατότητα για σχέσεις, σπουδές, οικογένεια, εργασία, δημιουργικότητα, δυνατότητες για μια ζωή όπως του κάθε ανθρώπου γύρω μας.